प्रवास

क्षणाक्षणाला उसळणारी

वादळे, तप्त ... अनावर

लखलखत्या किरणांची

रोखलेली तेग तनामनावर 

निरव, निर्मम, निष्प्राण सृष्टी

आणि

प्रखर प्रकाशात अंध दृष्टी

उठणार्‍या दाहक वावटळीत 

नाहीशा होत जाणार्‍या वाटा 

डोळ्यांसमोर हेलावणार्‍या

नकोशा सोनेरी लाटा

तो जळता अंधार ....

नको - नकोसा वाटतो

धगधगता अग्नी

पावलांना जाळतो,

पण तरीही ... थांबता येत नाही

कारण परतीचा मार्ग

कधीचाच पुसलेला असतो !

त्या भयाण काहीलीत, मग जाणवते

अस्पष्ट, अंधूक - दूर कुठे असलेली

मृगजळाची रेघ

अप्राप्य... तरीही ओढ लावणारी

दाखवते सुखस्वप्ने उन्हामधे चमचमणारी

असेल तिथे कदाचित

कोवळी, सुखकर हिरवळ

मधुर फळं , फुलांचा दरवळ

शुभ्र पाण्याची खळखळ

आणि,

तरुं-वेलींची सुखद सळसळ

मग मिळेलही तिथे , गारवा

मउ , रेशमी आणि नितळ

आसावलेल्या तनामनात

जागते अनाकलनीय आशा

उग्र-प्रकाशी अंधारलेल्या दृष्टीला

खूणावतो रसरसता रंग हिरवा

मग कल्पनेतला तो गारवा

लपेटून स्वतः भवती अलवार

सुखावते तन मन

उमलतो सुखाचा हुंकार

अभिलाषेने त्या मृगजळाच्या मग.. 

पुन्हा  उचलले जाते पाऊल

आणि त्या तप्त वादळावर

नाहीशा होत जाणाऱ्या खूणा उमटवित

चालूच राहतो प्रवास

अनंत काळाचा ..............

जाईन विचारित ...

जपलेली अनेक स्वप्ने

मी ओंजळीत माझ्या |
दर्वळती सुगंध अजूनी
जरी सुकलेल्या पाकळ्या ||

भूवरी पसरली येथे
स्मरणांची मोहक नक्षी |
पखरण त्यावरी आता
निखळल्या शुष्क पर्णांची ||

घनगर्द तरुंचा बहर
फांदीवरीच सुकलेला |
उजाड घरट्यात श्वास
पाखराचाही अडलेला ||

अनावर फिरे वारा
उधळी धूळ आसमंती |
जखडल्या पावलास पडे
वादळाचीच येथ भीती ||

हरवला गाव तो कोठे
दिशा काही आकळेना |
गर्दीच केवळ येथे
पण माणूसही दिसेना ||

शुभ्र प्रकाशी तारा
असेल क्षितिजावरती |
झाकोळल्या वाटा साऱ्या
या पाणावलेल्या नेत्री || 

शोधण्यास गाव तो माझा
अन माणसांचा ठाव ही |
जाईन विचारीत मी त्या
माझ्या ईश्वरासही || 

मार्ग दावी तू मला
विनवीन परमेश्वराला |
अणुरेणूत भरुनी जो
चराचरी सामावलेला ||

द्रौपदी

(महाभारतातील एका अतिशय नाट्यमय प्रसंगावर आधारीत )

सगळीकडे दाटले आहे भयाचे काहूर .
क्रूर पाशवी शक्तींनी पुन्हा एकदा, सत्यधर्मावर विजय मिळवला.

माझे पाच पती, माझे परमेश्वर ...
शरमेने मस्तक झुकवून असहाय होऊन बसले आहेत.
अतिरथी महारथींनी सुशोभित ही कौरव सभा,
आज आत्मग्लानीने क्लांत होऊन निश्चेष्ट आणि अचल झाली आहे.
जन्मांध धृतराष्ट्र आणि महासती गांधारी,
पुत्राच्या आमानुषते पुढे हतप्रभ झाले आहेत.
गांधारी परोपरीने  पुत्रास विनविते आहे. पण ...

दुर्योधनाचा मद इतका अनावर आहे की प्रत्यक्ष जन्मदात्या मातेचा अधिक्षेप करण्यात त्याला काहीच गैर वाटत नाहीये.
हा सूतपुत्र कर्ण,
अपमानाचे डंख मनात जागवत बेभान होऊन अधर्माला कवटाळतो आहे.
हा युवराज दुर्योधन,
दुष्ट दीर्घद्वेषी आणि कपटी.
कपटद्युतात मनाजोगे दान मिळाल्याच्या उन्मादात धुंद झाला आहे तो.
आणि हा दुःशासन,
आज्ञा पालन एव्हढेच कर्तृत्व असलेला एक परप्रकाशित कौरव.
त्याच्या पापी हातात माझे वस्त्र धरून ....
कृष्णा  तुला काहीच दिसत नाही का रे?
तुझी 'कृष्णा' भर सभेत अपमानित होते आहे. 

एखाद्या सामान्य दासीला सुद्धा एक स्त्री म्हणून जो मान मिळतो तो मला...
या इंद्रप्रस्थाची साम्राज्ञी असलेल्या द्रौपदीला नाकारला जातो?
माझ्या दासीपणाचे मला दुःख नाही, पण कृष्णा-- ही विटंबना कशी सहन करू?
माझा आकांत कोणालाच ऐकू कसा येत नाही?
कसला भयंकर कल्लोळ उठतो आहे हा?
या दिशा आज अवेळीच का अंधारत आहेत?
तो सहस्त्ररश्मी त्याच्या  पुत्राचे हे अघोर पाहून काळवंडला तर नाही ?
हे महाप्रतापी भीष्म, द्रोण ... मस्तक झुकवून स्तब्ध का आहेत?
त्याच्या शरीराला प्राण सोडून तर गेले नाहीत ना?  मग ते इतके निश्चल का आहेत?
तो शाल्वराज तो शकुनी --  उद्दामपणे नजर रोखून पाहत आहेत, 

या याज्ञसेनी कडे ...
त्यांची जळून राख कशी होत नाही ?
दूर कुठेतरी एक अस्पष्टसा आवाज येतो आहे, या पापातली भागीदारी नाकारणारा.
कोण आहे तो?  

हा तर राजपुत्र विकर्ण .. एक कौरव.
खूपच दुबळा आहे तो पण या भयाच्या आवर्तामध्ये त्याचाही आधार वाटतो आहे.

हे सर्व मला माझ्या उघड्या डोळ्यांनी पाहवत नाहीये 
कृष्णा -- तूच माझा त्राता  तूच रक्षणकर्ता.
कसली परीक्षा पाहतो आहेस या  कृष्णेची?
आजपर्यंत तूच तर होतास  माझ्या प्रत्येक संकटात सहाय्यकर्ता.
मग आज काय झाले? की तूही निर्बल झाला आहेस या पातकी खलपुरुषा पुढे ?
नाही  नाही ... असे  होणे शक्यच नाही.
बघ,  मला तुझ्या बासरीचे सूर ऐकू येतायत. 

तुझ्या मुकुटावरचे मोरपीस माझ्या मिटल्या डोळ्यांसमोर झुलते आहे.
कृष्णा,  तुझ्या सुदर्शन चक्राचं तेज तुझ्या कंठातील चंदन हाराचा सुगंध 
सारे  सारे  काही मला जाणवते आहे.
तुझ्या देवदत्त शंखाच्या नादाने या क्रूर अशांतीला तडे जाताहेत.
माझा सारा देह तुझ्या तेजाने झाकला गेला आहे. त्या तेजाचा आश्वासक स्पर्श मला धीर देतो आहे.
भयाचे सावट दूर होते आहे. सारी कुरू सभा आनंदली आहे. 

एका अघोरी पातकाला साक्षी राहवे लागले नाही म्हणून सुटकेचा निःश्वास टाकते आहे.

आणि कृष्णा, तो बघ .. तो दिनमणी, पुनः  संपूर्ण तेजाने आकाशात तळपतो आहे.

काहीच्या काही ...

आभास कविता - कि र्‍हास कविता
व्यत्यास कविता - वाचलेली ||


हे कडकडीत - ना फडफडीत
ना जळजळीत- काव्य कसे ? ||

अर्थ गर्भ ओळी -मती कशी जाळी
गूढ कधी काळी - घे जाणोनी ||

शब्दांचा कंटाळा - अर्थांचा घोटाळा
काव्याचा पाचोळा - फार झाला ||

तो श्वास, नि: श्वास - फुलपंखी रास
सार बाजू त्यांस - आज तूही ||

मागणी प्रमाणे - काव्य प्रसवावे
मूढ कवीस रे - कोणी सांगा ||

चलनात नाणे - मद्य आणि खाणे
'बार' ' बार' गाणे - एक सत्य ||

पाहिजेत शब्द - जे वाचता स्तब्ध
करी नाद लुब्ध - वाचकास ||

आम्हा व्यथा फार - नको पुन्हा भार
हसू क्षण चार - सारे जण ||

जो घेई अर्जंटं - काव्याचे पेटंटं
तो इंटेलिजंटं - होई पोएटं ||

मग की बोर्डाचा - उपयोग साचा
हा प्रतिसादांचा - दावी मार्गं ||

ती

अशीच एकदा, मला ती दिसली
बरीचशी माझ्यासारखी, 
पण तरीही खूप वेगळी

तिला विचारलं मी,
कुठून आलीस? आणि आता
कुठे चाललीस?

गाव तुझं तुला, आहे का माहिती ?
ही वाट तुझ्या, आहे का ओळखीची ?

माझ्या प्रश्नांवर, ती फक्त हसली
चमकणार्‍या डोळ्यांनी
माझ्याकडे पहात राहिली

तीच्या उत्तराची मग,
मी वाट नाही पाहिली
घर गाठायची,
आता होती मला घाई

घर माझं होतं दूर
मग निघाले पुढे तशी
वाट ही होती अवघड
पण, पायाखालची

रस्त्यावरची माती, तशी ओळखीची
अन उन्हाची तलखी, ... रोजची सवयीची

रणरणतं ऊन, आणि निष्पर्ण वृक्ष
पण ती वाट होती माझ्या घराची

उन्हाचं त्या मला, काहीच नाही वाटलं
अन झाडांचं काय?
मला कुठे थांबायचं होतं त्यांच्या सावलीत?

चालता चालता वळले
पाहते, तर ... ती
नि:शब्दपणे, तापलेल्या मातीत उभी

मी म्हणलं, कोण गं तू?
अन अशी का पाठराखणी, करते आहेस माझी?

परत ती हसली,
पण या वेळी मात्रं बोलली
"ओळखलं नाहीस का?"
मला ती म्हणाली

मी म्हणजे तर तूच
कालची, परवाची ... त्याच्याही आधीची
पण तूच ती
बघ पटते का ओळख तुझी?
का या निर्जन वाटेवर, विसरलीस ओळख स्वतःची ?

मग मी म्हणलं, "मी जर तू....
तर तू कालची, काल तर कालच संपला,
मग आज तू इथे कशी?"

ती खळखळून हसली...
डोळ्यातलं चांदणं चेहर्‍यावर घेऊन बोलली,
"तुझ्यासाठी.... फक्त तुझ्यासाठी "

या अवघड वाटेवर, नाही तुला कुठे सावली
मग मी म्हणलं, मीच होते, --तुझी पाठराखीण!

मग मीही हसले, तिला म्हणाले
कशी विसरले मी ओळख तुझी?
तू तर माझ्या जीवाची सखी

तू आहेस, म्हणून चालू शकते अजून
कोणी बरोबर येवो, न येवो..
घर नक्की गाठायचं, असं पक्कं ठरवून

वाटेवरच्या वळणांना, उगीच नाही घाबरायचं
ती वळत राहिली ... तरी आपण सरळ जायचं

आलीस तू सोबत आता,
नाही कुणासाठी थांबायचं
हाक दिली कुणी तरी,
परत नाही फिरायचं

मग माझा हात, ती घेऊन म्हणाली हाती
"चल तर मग,
अजून खूप दूरपर्यंत .. वाट आहे चालायची"

चांदणे

गर्भरेशमी रात्रीस या, सुगंध चांदण्याचे
भारल्या मनात माझ्या, तरंग चांदण्याचे ।

लाभले मज ईश्वरी दान आनंदाचे
चालते हाती घेउनी हात चांदण्याचे ।

चालती छाया सांभाळूनी ओझे संचिताचे
जागवी माया नाते मन्मनी माझे चांदण्याचे ।

भाववृक्ष सळसळे, वाजे पाऊल मदनाचे
नीरव शांततेत घुमती नाद चांदण्याचे ।

थरथरती ओल्या पानी दवबिंदू स्वप्नांचे
उसळती मनी अनावर सिंधू चांदण्याचे ।

गुंजत राही रानीवनी गीत काजव्यांचे
उजळती काळरात्री दीप चांदण्याचे ।

गवसले वाटेवर ह्या गूढ जीवनाचे
उमगले हलके हलके गूज चांदण्याचे ।

खेळी

खेळी असे ही .. अनोखीच भारी
कुणाची होई जीत .. कुणी मात घेई ।

उडे येथ धुरळा .. मता-मतांचा सारा
घोषणा, वचने तर .. कुठे जाहीरनामा ।

पंचवार्षिक भेटी .. जन मेळावे हे
अवसान मोठेच .. पण घोटलेले ।

हार, फुले सजती .. संगे पंचारती
पदयात्रेची ही .. योजना आखलेली ।

सुहास्य मुखावर.. हात जोडलेले
किंचित झुकवी माथा .. ज्येष्ठांपुढे ।

मागणे एकच याचे.. मतदारांपुढती
सेवेची संधी पुनः.. एकवार द्यावी ।

निवडूनी येता मग .. आहेच दिल्ली
गृहशांती होउनी .. मिळे परदेशवारी ।

गाडी ही असेल .. लाल दिव्यांची
नोकर, शोफर .. आणि सशस्त्र प्रहरी ।

उद्घाटने, भाषणे.. प्रीती-भोजने
सप्रेम भेटींची .. करू नीट विभाजने ।

कौल जनतेचा .. मिळवला आम्ही
करून घ्यावी बेगमी .. आयुष्यभराची ।

न उरे समय जराही .. मग जनतेसाठी
अन्न, वीज, पाणी .. अशा क्षुद्र प्रश्नांसाठी ।

करावी जनतेने.. आमची पाठराखणी
तयांचे भलेच.. होईल अंतीम नक्की ।

करावी कशाला त्यांनी .. चिंता स्वार्थाची
उन्नतीस देशाच्या .. गरज असे त्यागाची ।

करावा जनतेने त्याग .. लुटावी नेत्याने बाग
श्रमविभागणी अशी .. करूया मनजोगी ।

शुभ दीपावली !!!!

घनदाट तमाच्या तीरी
तेजाच्या लक्ष ओळी ||

नाजूक, मोहक ज्योती
आसमंत उजळती |

प्रकाश सुखाचा देती
आकाशदीप घरोघरी |

रंग रांगोळीचे खुलती 
येई आनंदा भरती |

पखरण फुलांची जणू
मीलन रंग-गंधां चे |

हास्याचा नाद भरे
घराघरातून --मनामनातून |

वर्षा सुख-समृद्धी ची
करी आपल्या जीवनी |

दु:ख, दैन्य दूर सारे
ही दिवाळी ... ही दिवाळी ||

ऋतुरंग

रानात पसरे गंध
मातीचा ओला धुंद
उमलती कळ्या कळ्या
भ्रमर होई बेधुंद

पानोपानी थेंब टपोरे
चमकती रेशमी किरणे
फांदीवरी हलके हलके
विसावलेले पंख

तृणांकुरी नाजूक हिरव्या
पसरती रंग पिसारे
मनास मोही गेंद फुलांचे
विखूरती मधुगंध

मयुराची साद येई
अंग - रंग उमलूनी
सुरेल गाती पक्षी
नदीतील उसळे पाणी

गगनी इंद्रधनूच्या
सप्तरंगांच्या कमानी
रंगीत गंधीत धरणी
अभाळी उमटे लाली

जीवनरेषा

उध्वस्त मनाची शकले विखूरलेली सारी
रिक्त होउनी एकटी उभी मृत्युच्या दारी ।

मृत्यू ही नव्हता राजी नेण्यास मज सांगाती
दशदिशा झाकोळल्या , छाया न दिसे मागुती ।

कडकडती सौदामिनी, गर्जती मेघ भारी
आसरा न उरला कोठे, दुनीया होतसे वैरी ।

प्रलयाची ही रात्र , उसळती गर्जत लाटा
शोधिल्या मी किती पण अंधारलेल्या वाटा ।

पिसाट वारा भोवंडे, नाद करी भयंकर
तांडव करी स्मशानी, जटाधर शिव शुभंकर ।

थरथरती ज्योती , उमलते मनी आशा
शमता वादळ सारे ओढ लावी जीवनरेषा ।

वारा

भंगलेल्या स्वप्नांचे चहूकडे रंग उधळी वारा
स्मरणांच्या चाहूलीने बेभान हा वारा ।

रेतीच्या कणांमध्ये सामावे जन्म सारा
कणकण जोडते मी, विखरून जाई वारा ।

तेजाळतो नभांगणी, शुभ्रप्रकाशी तारा
अंधः कार वेढून घेई, शांतवी दीप तो वारा ।

पखरा रे ऐक हाक ही देई आसमंत सारा
मोडेल मायेचे घरटे, अनावर हा वारा ।

ओढ लावीते जीवन येता सामोरा किनारा
तांडव करितो मृत्युसंगे पिसाटलेला वारा ।

घात

भर गर्दीचा बाजार होता
माणुसकी फक्त व्यवहार होता

मुखवटे होते चेहऱ्यावरती
आकांत सारा मनात होता

स्वप्ने होती डोळ्यात किती
पायास व्यवहारी चाप होता

मृगजळामागे धावले किती
दैवास त्यांच्या शाप होता

कोलाहल उसळला चोहीकडे
स्वकीयांनी केला घात होता

साथ देऊया सुखाला |

सागरात हेलावते
नाव माझी वादळात
शीड तिचे तुटलेले
दिशाहीन अंधारात

लाटांमागे येती लाटा
कल्लोळ हा आठवांचा
दूर दूर नभांगणी
खेळ रंगे सावल्यांचा

शब्द शब्द जपलेला
सूर एक भारलेला
आयुष्याचा सारीपाट
मीच माझा मांडलेला

तुटलेले काही बंध
ओढ लावती जीवाला
काही नाती, क्षण काही
माझे, मागते देवाला

सूर्यबिंब ढळे जळी
अस्त जणु वेदनेचा
शुभ्र ,शीतल चांदवा
देई दिलासा सुखाचा

गंधीत हा गार वारा
साद देई तुला, मला
वेदनेच्या वाटेवर
साथ देऊया सुखाला

मला काहीच सूचत नाही

घेउनी ताव अन लेखणीला
ठरवले करु कविता एकदा
शब्द शब्द चोहीकडे पण..
हाती काही येत नाही

काय करु ? कसे करु ?
मला काहीच सूचत नाही

अक्षरांपुढे ठेउनी अक्षर
शब्द सांडले मी पसाभर
जोडूनी त्या शब्दांना पण ...
कविता काही जमत नाही

काय करु ? कसे करु ?
मला काहीच सूचत नाही

कल्पनेचे अश्व दौडले
पण प्रतिभेने तर वैर मांडले
निळ्या काळ्या शाई मधूनी
निरर्थकच ओळी येती

काय करु ? कसे करु ?
मला काहीच सूचत नाही

वृत्त अलंकार अन यमकांनी
सजवली मी शब्दावली
चमकदार त्या शब्दांमध्ये
भाव काही 'तो' येत नाही

काय करु ? कसे करु ?
मला काहीच सूचत नाही

पाने, फुले, वारा पाणी
सर्वांचीच बांधली मोळी
सोबतीला काही गाणी
पण दाद काही येत नाही

काय करु ? कसे करु ?
मला काहीच सूचत नाही
मला काहीच सूचत नाही

|| सुखकर्ता .. दु:खहर्ता ||

गणराज स्वरूप सुंदर
गणाधिपती ..गणनायक
सुखकारक - दु:खनाशक
प्रथमेश तू शुभंकर

मस्तकी साजिरा मुकुट
गळा मौक्तीक माळ
पाश, अंकुश करी धारण
संकटमोचन, जगत् कारक

रक्तगंध, रक्तपुष्प समर्पित
दुर्वांकुरांची माळ सुशोभित
धूप, दीप, गंभिर भवशांत
जगवंदन, विश्वेश्वर

आत्मरूप गजवदन
ऋद्धी, सिद्धींचा नायक
शिव-सतीचा सुकुमार
कार्तिकेयानूज, चिन्मय

गौरीनंदन जननायक
जगत् गुरु, श्री सिद्धीविनायक
ब्रम्हा, विष्णु, महेश्वराचे
साकार, स्वरूप ओंकार

तू वेद, दिशा, परब्रम्ह
तू गुण, देह, अन् काल
तूच स्थिती, उत्पत्ती , लय
मंगलमय, महागणपती

गीत अभिमानाचे स्फुरु दे

उंच उभारुनी ध्वजा केशरी
जयजयकार निनादु दे
पेटलेल्या संगराची
ज्योत गगनाला भिडू दे

सामोरी येथ आमुच्या
लोहपाशात बद्ध देवता
थेंब तिच्या अश्रुचा
धगधगती ज्वाला बनू दे

आव्हान असे दश-दिशांना
अजिंक्य आमुची विजिगीषा
बेभान अनावर आवेगाला
साथ धैर्याची मिळू दे

तळपति तेज दामिनी
उसळू द्या आवेशाने
अर्ध्य उष्ण रुधिराचे
तेजाला त्या अर्पू दे

उभा पुढे जरी काळ राही
नसे तमा आम्हा जराही
मत्त , उन्मत्त अहंकाराला
धाक शौर्याचा असू दे

पाप नाचते उन्मादाने
धुंद होत आपुल्या बळाने
अमानुष त्या क्रौर्याचा
नाश पुण्याला करू दे

धुमसत राही आग अशी
रण भूमीच्या -हुदयांतरी
उधळुनी प्राण पुष्पे ही
गीत अभिमानाचे स्फुरु दे

कविता (देवद्वार छंद)

सूर तुझे येथे
गुंजतात कानी
भारलेल्या रानी
साद देती

स्वप्नांची इथेच
भेट अशी घडे
प्राजक्ताचे सडे
माझ्यासाठी

नजरेत सारे
गूज हे मनीचे
श्वास कसे माझे
गंधाळले

चांदणे शिंपीत
ये तुझी चाहूल
प्रितीचीच भूल
या र्‍हुदयी

भेट तुझी माझी
घडता ही सारी
सृष्टी होई न्यारी
धुंदाउनी

नवा नवा भासे
निसर्ग हा असा
जीव माझा पिसा
सुखावला

अनंगरंग

धुंद एकांत हा - तुझ्या सवेच रंगतो
प्रणयाचा पूर ही - र्‍हुदयी या उधाणतो ।

स्पर्श स्पर्श जागवी अनोखीच चेतना
श्वास श्वास धुंद हा तनूवरी विसावतो ।

उष्ण अधर कापती - रंगती कपोलही
मुक्त कुंतलात या जीव तुझा गुंततो ।

झंकारे देहवीणा तुझीया कवेत रे
रासझूला चांदवा - अनंगरंग उसळतो ।

विखूरले उशीवरी चांदणे अजूनही
नाहूनी प्रीतीत मन मोगराही उमलतो ।

बरसत्या चांदण्यात तारकांच्या मैफिली
बहरते रातराणी, अन् चाफा दरवळतो |

|| गीत अभिमानाचे स्फुरु दे ||

उंच उभारुनी ध्वजा केशरी
जयजयकार निनादु दे
पेटलेल्या संगराची
ज्योत गगनाला भिडू दे ध्रु

सामोरी येथ आमुच्या
लोहपाशात बद्ध देवता
थेंब तिच्या अश्रूंचा
धगधगती ज्वाला बनू दे

आव्हान असे दश-दिशांना
अजिंक्य आमुची विजिगीषा
बेभान अनावर आवेगाला
साथ धैर्याची मिळू दे


तळपति तेज दामिनी
उसळू द्या आवेशाने
अर्ध्य उष्ण रुधिराचे
तेजाला त्या अर्पू दे

उभा पुढे जरी काळ राही
नसे तमा आम्हा जराही
मत्त , उन्मत्त अहंकाराला
धाक शौर्याचा असू दे

पाप नाचते उन्मादाने
धुंद होत आपुल्या बळाने
अमानुष त्या क्रौर्याचा
नाश पुण्याला करू दे

धुमसत राही आग अशी
रण भूमीच्या -हुदयांतरी
उधळुनी प्राण पुष्पे ही
गीत अभिमानाचे स्फुरु दे

रण

उसळती लक्ष पाती
झुंझार अन् इमानी |
जयजयकार निनादतो
अभिमानी कंठातूनी ||

कडकडत कोसळती
तलवारींचे वार |
करपलेली तृण पाती
रूधीराची वर्षते धार ||

नाद भयाचे घुमती
आसमंती नभांगणी |
अश्व , गज चित्कारिती
बेभान धावती रणी ||

उसळते धूळ वरती
रक्त रंग लेऊनी |
वाहते नदीतील पाणी
सांगत क्रुर कहाणी ||

पेटले चहूकडे रण
पाप पुण्याचे संगर |
इरेस पडती वीर
जिंकिण्यास हा प्रण ||

फडकतो भगवा ध्वज

डौलाने गगनावेरी |
घनगंभीर शंखनाद
भय जागवी अंतरी ||

तीक्ष्ण करारी नजर
रोखलेली यवनावरी |
जगदंबेचा नाम जप
घुमतो -हुदयांतरी ||

आभाळ

कोसळोनी यावे .. आभाळ आज वाटे
ओसंडोनी जावे अन् .. जळं साचलेले

गुंफलेली माला जणू .. व्हावे त्या सरींनी
ओघळलेले मोती व्हावे .. थेंब पावसाचे

चमचमत्या किरणां सवे .. इंद्रधनू रेखावे
शीळ घुमावी वार्‍याची .. हिरव्या, ओल्या बना मधे

सळसळत्या पानांतूनी .. संगीत नवे जन्मावे
रंग रंगी, सुरेल कंठी .. खगांनी मग ते गावे

रंगीत-गंधीत धात्रीने .. साज सुखाचे ल्यावे
मेघश्याम आभाळ तीला .. क्षितीजावर भेटावे

तृषा

रोम रोमात माझ्या
भिनते तृषा ही आर्त
उमगे ना कुणाला
दाटे कसले आर्त ।

शुभ्रप्रपाती आशेच्या
एक मी अभोगी
जिंकूनी याज्ञसेनी
जसा, एकला पार्थ ।

उन्माद वेदनेचा
उधळीत जन्म जाई
माध्यान्ह आभाळीचा
जणू दाहक सूर्य ।

प्राणांस जाळिते ही
वंचना मनाची भारी
उठतो भयाण रानी
नाद कोवळा व्यर्थ ।

गात्रांतूनी उमलती
अगतिक दुःखे सारी
पूर्तता हो तयांची
मिसळूनी मातीत सार्थ ।

|| शिवराज्याभिषेक ||

काजळल्या रात्री - आशंकित गात्री
उसासे ही धात्री - भयभीत ।

गोठलेले जिणे - बंध हे पडले
कोडे हे कसले - ईश्वरास ।

दुर्दैवी पखाली - दैन्यही सामोरी
कावड अंधारी - काळ वाही ।

अस्मानी, सुल्तानी - घोर हा जीवासी
नसे आसराही - कोणा येथे ।

करपली भूमी - उजाड ही सृष्टी
ओसाड ही वस्ती -खिन्न शांत ।

तेज ते उजळे - काळोख्या गर्भात
आस ही नेत्रात - वसुधेच्या ।

स्वये भाग्य लक्ष्मी - बळ ते सावरी
माळराना वरी - अवतरी ।

शपथ ग्रहण - करिती प्रमाण
राष्ट्रास्तव प्राण - देऊ आम्ही ।

शृंखला दास्याच्या - गळोनी पडती
बंध हे तुटती - अमानुष ।

निजाम, आदिल - ही कुतुबशाही
मात अन घेई - मोगलाई ।

सिद्धी तो नमला - झुकला इंग्रज
अन पोर्तुगीज - हत:प्रभ ।

तो जरीपटका - झळके डौलात
उजळे डोळ्यात - अभिमान ।

आनंद भुवनी - ओसंडूनी वाही
सौभाग्यासी नाही - खळ काही ।

सुखावली प्रजा - जागे मनी आस
सकळांना ध्यास - एक लागे ।

सह्यागिरीस या - लाभो असा एक
न्यायी, पुण्यवान - वीर राजा ।

दशदिशांना ही - वार्ता आनंदाची
राज्याभिषेकाची - फिरे द्वाही ।

ती छत्रचामरे - आणि आभूषणे
मंगल तोरणे - गगनात ।

ते अष्टप्रधान - ते शूर सोबती
जिजाउ पाहती - क्षात्रतेज ।

वर्धिष्णू अशी ही - चंद्रकलेसम
विश्ववंदनीय - राजमुद्रा ।

सुवर्ण मंडित - सिंहासनावरी
आरोहण करी - महाराजा ।

जयजयकार - करिती हे जन
नाद हा भेदून - नभ जाई ।

जलाभिषेक त्या - सप्तनद्या करती
शिवछत्रपती - राजा होई ।

"कवडसा"

खिडकीतूनी उतरे अलगद असा
देई उजेडाचा वसा
अंधारलेल्या खोलीला
प्रकाशाचा एक कवडसा

गोल, शुभ्र, उजळसा
धरती वरती चंद्र जसा
अंधाराला छेदुनी आला
प्रकाशाचा एक कवडसा

सप्तरंग सामावे कसा
भूमिवरी ना दिसे ठसा
तेजाचा तो मोहक तुकडा
प्रकाशाचा एक कवडसा

अंधार निराशेचा असा
दाटे फार मनी कसा
उजळीत येई नवीन आशा
प्रकाशाचा एक कवडसा

कधी असे ...

कधी असे मलाही वाटले होते
नभ  मेघांनी हे, कसे दाटले होते

शिशिरातही असे फूल उमलले होते
ओलावा शोधीत मूळ पसरले होते

भासले वळणावर, कुणी थांबले होते
हात घेण्या हाती, मी ही चालले होते

हृदयावर मायेने गारुड घातले होते
सर्वस्व माझे पणास लावले होते

आत्म्यास मोहाने असे जखडले होते
मार्गावरी माझीया काटे पसरले होते

भय, लोभ, द्वेषा चे रण पेटले होते
अहंकारात आंधळ्या चित्त गोठले होते

कोलाहलात सार्‍या गाणे हरवले होते
गर्दीने माणसाला पुन्हा फसवले होते

बिंदू

क्षणात फुलतं
ओठांवर एक
कुत्सित हास्य ....
आणि उगारले जातात
विखारी शब्दांचे भाले
रोखून पाहणार्‍या डोळ्यांमधे
दिसते अघोरी चमक
एक असहाय्य सावज
कोंडीत पकडल्याच्या उन्मादाने
लखलखणारी

स्वतःचं 'मी' पण सुखाउन
शांत झालेलं त्यांचं मन
मश्गुल होतं .....यशाच्या धुंदीत
------- आणि माझ्या मनात
उमलत असतो ..रसरसलेला
एक बिंदू .... तिरस्काराचा !

या आत्ममग्नांच्या कळपात राहूनही
मनावर तरंगत असते
एकच जाणीव
" मला जायलाच हवं .."

कुठे? -- कसं?
काहीच माहिती नसतं
पण ...
जाणं -- जरुरी असतं

हा उंबरठा ओलांडल्या शिवाय
तिरस्काराचा तो 'बिंदू'
पुसला जाणं अवघड असतं

म्हणून जीवाच्या कराराने
पाउल उचलते ..
बंद असलेल्या दारावर
हात ठेवते ..
आणि लक्षात येतं ....
दरवाजा बंद नाहीये !

इतका वेळ उगीचच
त्याच्या भितीने
अडकून राहिले मी इथे

--- मनावर साचलेली जळमटे
क्षणात झटकली जातात
आणि बघता बघता
तिरस्काराचा तो बिंदू
दिसेनासा होतो ...

चैतन्याच्या तेजस्वी प्रवाहात

जाणीव

कुठेतरी दुःख माझं
कण्हत राहतं
अश्र्रुंना वाट
देत राहतं
आयुष्य संपलेलं
कणाकणांनी
जाणीवेच्या टोकांनी
बोचत राहतं

नाही कधी केला
विचार अधिकाचा
जे सामोरं आलं
तेच माझं होतं

एकेक धागा उकलून
आयुष्याची वीण
उसवलेली
आणि सांधण्यासाठी
सुईचं टोक
मोडलेलं असतं

नजरांचे ते असंख्य वार
अन बोचर्‍या शब्दांचे आघात
सहन करून,
भावनांचं तळं
गोठत राहतं

कशाची तक्रार?
चिंता ही कसली?
दुसरं टोक आयुष्याचं
आपणहून
जवळ येत जातं

यातनांनी मात दिली
माझ्या जाणीवांना
आणि मानलं मी
की आभाळच माझं
तितकंसं मोठं नव्हतं

राधा

कुजबूज उठते अशी गोकुळी
रीत मुळी तिज उमगत नाही
लता-वेली त्या गूज सांगती
कृष्णसखी ही राधा होई ।

सांग कशी समजावू त्यांना
प्रीतीची ही रीत आगळी
कालींदीच्या तटी रंगल्या
रासरंगांची कहाणी ।

नुरले आता माझे काही
चित्ती तुझीच मूर्त सावळी
यमुनेच्या त्या लहरींसंगे
राधा ही होतसे बावरी ।

उमलून येई आर्त काही
मंतरलेल्या सुरांमधुनी
धुंद, मधुर त्या तालावरती
झुलते मोरपीस ते बाई ।

किणकिणती लाजरी कंकणे
आणि बोलती पैंजण पायी
कृष्णा तुझ्या बासरीला तो
बंध कसा रे नाही ।

चाहूल

तुझे हसू आरशात आज आहे
चांदण्याची, बरसात आज आहे

मिटले कसे कमलदल अलगद
बंदिवान त्यात, भ्रमर आज आहे

घुमती आसमंती नाद पैंजणांचे
सूर-लयीत हरवले, जग आज आहे

उमटती हळूवार तरंग जळावरी
विश्व हे रजनीच्या, अधीन आज आहे

सळसळती पाने, रान सारे जागे
सर्वांगी भिनलेला, गंध आज आहे

नयनी उमटे लाली, मन धुंदावलेले
स्वप्नांची मज, चाहूल आज आहे

"सहवास"

आयुष्याच्या रखरखीत वाळवंटात
एक ओऍसिस...... तुझा सहवास

तु आहेस चराचरामधे
तु आहेस कणाकणामधे

ता-यांतून पाहतो आहेस
वा-यातून जाणतो आहेस

पृथ्वीवर आहे तुझीच छाया
माझ्यातल्या 'मी' मधे सुध्धा...
तुच आहेस

अनंत काळाचा सोबती...
अजुनही चालतोच आहे

वादळे उठली.....
शांतही झाली
कितींची संगत सुटली
किती नाती तुटली

कोसळणा-या विश्वासाला
सावरत चालताना....
झाकोळलेल्या काळोख्या रात्री
वाट शोधताना...

सोबत आहे माझ्या
एक अश्वासक दिलासा....
तुझा सहवास......
फक्त तुझा सहवास

रिता गाभारा .....

देहात माझीया हा
चंद्र वितळून गेला ।
अन अंतरी मोगराही
सुगंध मिसळून गेला ।

झुकवुनी लाख पाहिले
नजरेस मी माझीया ।
तीर तुझ्या नजरेचा
काळजास वेधून गेला ।

बेरंगी दुनियेचा ना
कायदा मी मोडला ।
इशाराच एक तुझा
मज हाय रंगवून गेला ।

वेचियेली मी दुःखेही
माझ्या दोहो करांनी।
फासा दुर्दैवाचा मज
दान देऊन गेला ।

ओळखले नसे कधीही
माझ्याच मी जगाला ।
सौख्याचा क्षण मजला
नेहमीच फसवून गेला ।

गर्दीत अनोळख्यांच्या
मज मैत्र एक भेटला ।
जीवलगच तो जीवाचा
मग घाव घालून गेला ।

लाविले कसास माझ्या
मी प्रत्येक श्वासाला ।
क्षणाक्षणांनी काळही
मजला परखून गेला ।

शोधियले त्रिखंडात मी
त्याच सर्वेश्वराला ।
-हुदयीचा गाभारा पण
रिताच राहून गेला ।

निमित्त ८ मार्च ...

( मार्च महिन्यातील ८ तारखेला विशिष्ट महत्त्व प्राप्त झाले आहे . ८ मार्च हा जागतिक महिला दिन म्हणून मानला जातो. अर्थात ३र्‍या जगातील देशातील महिलांना त्याची माहिती आणि महती किती असेल हा एक प्रश्नच आहे . पण आता वर्षातील ३६५ दिवसां मधील एक दिवस महिलांना देण्यात आला आहे .भारताचाच नाही तर जगातील प्रगत अशा युरोपियन देशांचा किंवा अमेरिकेचा इतिहास पाहिला तर सगळीकडे महिलांना नेहमीच दुय्यम स्थान दिले गेले आहे. त्यांना आपली गुणवत्ता सिद्ध करण्यासाठी खूप मोठा लढा द्यायला लागलेला दिसतो ... अर्थात त्याला काही अपवाद आहेत . पण ते फक्त नियम सिद्ध करण्यापुरतेच..तर या जागतिक महिला दिना निमित्त .... )

निळ्याभोर आकाशात चमचमणारी एकच चांदणी .. माझी नजर तिच्यावरून बाजूला होत नही. विश्वाच्या या प्रचंड पसार्‍यात कशी राहिली ही एकटी ? आणि नुसतीच राहिली नाही तर दिमाखाने चमकतेय ती ......तिच्याकडे पाहताना अनेक विचार मनात येत आहेत .
माझा भारत देश --- त्याच्या महान संस्कृतीचे जगभरात गोडवे गायले जातात. आज या देशाच्या सर्वोच्च पदावर एक महिला विराजमान आहे. देशाची सत्ता ज्या पक्षाच्या हातात आहे त्या पक्षाची सर्वोसर्वा एक स्त्री आहे . पण तरीही .....
माणूस निसर्गाकडून काहीच का शिकत नाही ? ती चमचमणारी चांदणी अवकाशात एकटी राहू शकते , घार आपल्या पंखांच्या बळावर आकाशात भरारी घेते. मग आपल्यालाच हे का रुचत नाही? का बाईने नेहमी घरालाच महत्त्व द्यायचं? कदाचित तो तिचा नैसर्गिक स्वभाव आहे म्हणून असेलही .. पण तिच्या या स्वभावाचा गैरफायदा घेऊन अनेक स्त्रियांचे कर्तृत्वाचे पंख छाटले गेले आहेत. किती सौदामिनी आकाशात न तळपताच जमिनीवर शिला होऊन पडल्या आहेत.... आपण जन्माला आलो याची खंत करत, आणि मनोमन म्हणताहेत ... " अगले जनम में बिटीयॉ न की जो --- "
अर्थात याला काही तेजस्वी स्त्रिया अपवाद आहेत.. इंदिरा गांधी, किरण बेदी, कल्पना चावला ... या स्त्रियांनी आपल्या कर्तृत्वाने दाखवून दिले की बुद्धिमत्ता, साहस ही काही फक्त पुरुषांचीच मक्तेदारी नाहीये. पण दुर्दैवाने अशा स्त्रिया फक्त अपवादच आहेत. नाहीतर या २१ व्या शतकात सुद्धा तस्लिमा नसरीन सारख्या लेखिकेला लपत-छपत फिरायला का लागतं आहे? तिचा अपराध काय .. तर एक स्त्री असूनही तिने अन्याय्य समाजपद्धती बद्दल लिहिण्याचे धाडस केले. भारतासारख्या प्रगतिशील देशात सुद्धा तिला मोठ्या मुश्किलीने आश्रय मिळतो.. आणी तोंड बंद ठेवलं तरच या देशात राहता येईल नाहीतर जगात कुठेही जा असे सांगण्याची वेळ येते ... असं का व्हावं?
आपला समाज म्हणे प्रगती करतो आहे. प्रगती म्हणजे काय? आधुनिक तंत्रज्ञान? निरनिराळ्या उत्पादनांनी भरून वाहणार्‍या बाजारपेठा?, प्रगत वैद्यकीय ज्ञान? का संचार साधनांमुळे जवळ आलेले जग? .. हा आणि एव्हढाच अर्थ आहे का प्रगतीचा ?ही तर फक्त भौतिक प्रगती झाली . पण समाजाची मानसिकता कुठे प्रगत झाली आहे? त्यात कुठे बदल झाला आहे? अजूनही रुपकॅवर सारख्या कोवळ्या मुली सती जातातच . अजूनही रोज किती बायकांचे पदर पेटतात आणि किती मुली शाळेचा रस्ता सोडून चुलीसमोर बसतात? अजूनही मुलगी झाली तर तीच्या जन्मदात्रीला अपराधी वाटत आणि मुलगा होण्यासाठी नवस बोलले जातात. मग कसली प्रगती झाली आपली ?
निसर्गाने स्त्री पुरुष यांत भेद केला, पण ती सृजनाची गरज म्हणून . त्याने दोघांनाही एकमेकांना पूरक बनवले. प्रकृती आणि पुरुष -- एकेमेकांशिवाय दोघही अपूर्ण आहेत. यात श्रेष्ठत्वाचा विचारच नाही . निसर्गाने पुरुषाला रक्षणकर्त्याची भूमिका दिली. म्हणून कणखरपणा दिला. तर स्त्रीला सृजनाची शक्ती दिली , संगोपन आणि संवर्धनासाठी म्हणून कोमलता दिली मातृत्वाचं वरदान दिलं. एक संवेदनाशील मन दिलं, बुद्धी दिली .
मग तिचं मन आणि बुद्धी दुर्लक्षित का राहिली ? शरीरालाच एव्हढं महत्त्व का आलं? जे सहज आणि सुंदर आहे , अशा मातृत्वाचे देव्हारे का माजवले गेले? स्त्रीच्या निष्ठेचा उपयोग .. तिलाच गुलाम करण्यासाठी का केला गेला?
फार फार वर्षांपूर्वी स्त्रीला पुरुषाच्या बरोबरीचा दर्जा होता. त्या काळातील स्त्री विद्वान होती, युद्धकुशल, राजकारणपटु होती. अनेक कला आणि विद्या ती मध्ये सामावलेल्या होत्या. मग हळू हळू हे बदललं. का आणि कसं माहिती नाही , पण स्त्री ला दुय्यम दर्जा प्राप्त झाला. एक उपभोगाचं साधन या पलीकडे तिची किंमत राहिली नाही. प्रत्येक संघर्षाच्यावेळी स्त्री पणाला लावली गेली. तिच्या भावना, तिचे विचार याला महत्त्व द्यावं असं कोणाला वाटलंच नाही.
सीतेचे स्वयंवर केले गेले. ती रामाच्या मागून वनवासात गेली. तिथे सुद्धा रामावर सूड उगवण्याचे साधन म्हणून रावणाने तिचे अपहरण केले. रावणाचा वध करून तिला सोडवल्यावर राम म्हणतो .. " आता तू कुठेही जा , तू परघरी इतके दिवस राहिलीस, म्हणून मी तुझा स्वीकार करणार नाही. " स्वीकार ....." हा शब्दच कसा काळजाला घरं पाडणारा आहे , नाही का ? सीतेच्या त्यागाची हीच किंमत झाली. नंतर सुद्धा तिची अब्रू पुनः पुन्हा जगासमोर मांडली गेली..
द्रौपदी तर पाच भावात वाटली गेली. तिला एखाद्या वस्तू सारखी पणाला लावली, आणि दोन राजांच्या आपापसातील कलहात तिच्या वस्त्राला हात घातला गेला. केव्हढा हा पुरुषी उद्दामपणा ? की अहंकार ?
प्रत्येक पिढीतील स्त्री आपल्या दुर्दैवाचा वसा पुढच्या पिढीला देत गेली. मग कितीतरी कथा... किती इतिहास घडले ?महाराणी पद्मिनी बरोबर हजारो रजपूत स्त्रियांनी जोहार केले, मुगल बादशहांच्या अनेक शहजाद्या जनानखान्यात उसासे सोडत कबरीआड गेल्या. डॉ. आनंदीबाई जोशी, रमाबाई रानडे, सावित्रीबाई फुले.. इथपर्यंत या सर्व कथा येऊन पोहोचतात, पण अजूनही त्यांचा अंत दिसत नाही. अजूनही रूपकॅवर सती जातातच, अजूनही अनेक शरद सारडा आपल्या पत्नीच्या चितेभोवती दुसर्‍या विवाहाचे फेरे घेतात...........
हे कधी संपणार ? स्त्रीला नेहमी देवी, त्यागमूर्ती इ. विशेषणे दिली जातात, आणि तिच्याकडून तशाच वागणुकीची अपेक्षा केली जाते. पण स्त्री ने सतत त्यागच का करायचा ? आपल्या इच्छा, आकांक्षांना बळी का द्यायचे ? स्त्री ला एक माणूस म्हणून जगण्याचा अधिकार नाहीच का? जो पर्यंत ती समाजपुरुषाच्या अपेक्षांनुसार वागते तो पर्यंत ती देवी ... आणि त्या विरुद्ध जाऊन जर तिने स्वतःच्या इच्छेनुसार आयुष्य जगण्याचा प्रयत्न केला तर ती व्यभिचारी, कुलटा इ. ठरवली जावी ? स्वैराचार म्हणजे स्वातंत्र्य नाही हे जितकं खरं आहे, तितकच पुरुषी वर्चस्व मान्य करून (न पटणारी ) सामाजिक बंधने पाळून जगणे म्हणजेच काही सदवर्तन नाही .
घरातली मोलकरीण कधी सांगते .. नवर्‍याने मारले म्हणून, आपण तिला सहानुभूतीचे काही शब्द ऐकवतो, आपल्या घरी बसून तिची कर्मकहाणी सांगायला आणि रडायला थोडा वेळ देतो .. बस्स.. इतकच. एखादी बाई एकटी राहत असेल तर अनेक नजरा तिच्यावर रोखल्या जातात , शंका-कुशंकांचे बाण तिला घायाळ करतात ... आणि हे सगळं करण्यात आपण बायका सुद्धा सामील असतो.
मग भौतिक प्रगती बरोबरच समाजाची मानसिकता कुठे प्रगत झाली ? हे असच चालणार म्हणून सहजपणे आपण ते स्वीकारतो.. त्याचं आपल्याला वैषम्य वाटत नाही. आपल्या वैयक्तिक आयुष्यातील बेरीज , वजाबाकी करताना या प्रश्नाची उकल करायला वेळच राहत नाही का आपल्याला ?
या प्रश्नाला खरोखरच अजूनही उत्तर नाही . हे असच चालणार असं सगळ्यांबरोबर आपणही म्हणायचं .
पिढ्या न पिढ्या हेच चालत आलं आहे. समाजात काय चांगलं काय वाईट , काय चूक अन काय बरोबर हे अजूनही परंपरा, संस्कृती इ. प्रमाणेच ठरवले जाते . ज्या रुढी, परंपरा आहेत त्याला आधुनिक समाजातील वैचारिक , वैज्ञानिक निकष लावले जात नाहीत. स्त्रिया शिकल्या , मिळवत्या झाल्या तरीही त्यांची मानसिक गुलामगिरी संपलेली नाही. आणि जो पर्यंत ही मानसिक गुलामगिरी संपत नाही तो पर्यंत हे भयचक्र असच फिरत राहणार..
या चक्राला रोखण्यासाठी फार मोठ्या हिमतीची जरुरी असते. काही जणींकडे ती असते. अशा स्त्रिया आपली सारी ताकद एकवटून या चक्राची गती रोखतात. मग त्यातूनच एखादी मेधा पाटकर होते, एखादी लता मंगेशकर होते. ज्या आपल्या तेजाने चमकतात. त्यांच्या अस्तित्वाने सारा आसमंत झळाळून जातो.
अशा कितीतरी तेजस्वींनी आहेत. अनुताई वाघ, मीरा बोरवणकर, सुनीता विल्यम्स . या सगळ्या बाई 'माणूस' म्हणून जगल्या/ जगत आहेत. त्यांनी आपल्या उदाहरणांनी जगाला दाखवून दिले की स्त्री ही फक्त मोहिनीच नाही , तर ती सरस्वती आहे, लक्ष्मी आहे, आणि प्रसंगी दुर्गा सुद्धा आहे.

कविता कोणीही करावी

कोणी गावी मंजुळ गाणी
कोणी ल्यावी सुवर्णलेणी
कोणी मोजावी नुसती नाणी
देतच राहावी कोणी देणी
मात्र, कविता काय -- कोणीही करावी ।

कर्तव्यनिष्ट कोणी असे
भाग्य दुजाचे कोणा दिसे
जग हे मिथ्या कोणा भासे
द्यावी तयांपुढे शरणांगती
मात्र, कविता काय -- कोणीही करावी ।

आधार असे कोणी जनांचा
कर्दनकाळ कोणी
सकलांचा तारणहार कोणी जगाचा
पायधूळ त्यांची घ्यावी भाळी
मात्र, कविता काय -- कोणीही करावी ।

नसे जाच बंधन ही कसले
नसती नियम नीतीचे फसवे
मती, गतीचे भय न उरले
मनमुक्त गावी आर्त विराणी
अशी, कविता -- कोणीही करावी ।

कवी एक तो अजाणमती
सुवर्ण सोडूनी चुंबी माती
शब्द तयाचे माणिकमोती
कल्पनेचीच उंच भरारी
नील नभी ती विहरावी
कविता, --- 'कवी' ने करावी ।

शब्द जोडूनी बांधू इमले
शब्दाविना धन न रुचले
शब्दासरसे भय ते सरले
शब्दानेच भवसागर तरले
शब्दाचीच याचना करावी
आणि...कविता, - कोणीही करावी ।

वादळ आता माणसाळतंय......

उधळत, उसळत,-- थैमान घालणारं,
वादळ आता माणसाळतंय......
उजाड झाले आहेत किनारे
आणि निर्मनुष्य झाल्या आहेत वस्त्या
पाऊलवाटा शोधताना
स्वतः मधेच हरवलंय
पण तरीही ..........
वादळ आता माणसाळतंय !

एकाकी वृक्षावर
विस्कटलेलं घरटं सावरण्यासाठी
-----काडी काडी शोधतंय
कारण
वादळ आता माणसाळतंय!

उगारलेले हात जोडण्यासाठी
दुरावलेली मनं सांधण्यासाठी
आकांतानं तळमळतंय
कारण
वादळ आता माणसाळतंय!

राख पसरली आहे आकांक्षांची
आणि उरले आहेत
काही कोळसे ....... माणुसकीचे
उजाडलेल्या जमिनीवर, हिरवी पात शोधतंय
कारण
वादळ आता माणसाळतंय!

उरल्या नाहीत कसल्या खुणा
अन दीपस्तंभही कोसळलेले
स्मशानवाटेवर... जीवन शोधतंय
कारण
वादळ आता माणसाळतंय!

संघर्ष आहे शाश्वताचा-- अतर्क्याशी
आणि मानवतेचा ---- क्रौर्याशी
सत्यासाठी लढताना थकलंय
तरीही ..........
वादळ आता माणसाळतंय!

शिवकल्याण राजा

"रायगडाला लाज आली ... " कारण आम्ही विसरलो !!!

ग्रहण सूर्यास लागे
पापभारे धरती डोले
अंधःकार घनघोर
पसरे पारतंत्र्याचा

रयत दीन बिचारी
त्राही त्राही होई
जुलमी फौजा शाही
लुटती दिशा दाही

मंदिरात देव नाही
वावरात माणुस नाही
आक्रोशे काळी आई
वैभवास वारस नाही

गोमाता भयभीत
गृहलक्ष्मी चिंताक्रांत
घरधनी जाई रणी
रक्षिण्या तीज न कुणी

अधर्म असा भयंकर
माजला हाहा:कार
म्लेंच्छास निर्दाळण्यास
अवतरी तारणहार

म्लेंच्छास त्या मारीन
स्वराज्यास स्थापीन
शपथ घेसी तु
रायरेश्वरा स्मरुन

ती नजर तुझी करारी
फिरे सह्याद्रीवरी
आतुर लावण्या भगवा
गडकोट किल्ल्यांवरी

रणशिंग करी नाद
भगवा डोले गगनात
करी पराक्रमाची शर्थ
रणांगणी झुंझण्यात

बादशाही थरारे
सिद्धी, गोरे नमले
जिंजीचेही राज्य जिंकीले
ध्वज स्वराज्याचा डोले

छत्र धरे मस्तकी
वरदान भवानीचे हाती
स्वातंत्र्याचा गोंधळी
आईचा पोत नाचवी

लेकी, सुना सुखावती
मातीतुन पिकती मोती
सुखाची वर्षा करी
गगन मस्तकावरी

धन्य होई जिजामाता
सुखावे सारी प्रजा
सह्यगिरी हर्षित
तु शिवकल्याण राजा
तु शिवकल्याण राजा !!!

पाउस

वीज भारलेला
गंध दाटलेला
आसमंत ओला
आसावला

तेज सौदामिनी
चमकते नभी
जळ कृष्णमेघी
साचलेले

बेभान हा वारा
रानात भरारा
घुसळतो सारा
चराचरा

टपोरे टपोरे
थेंब पावसाचे
झेलीत हा नाचे
मोर रानी

अंग अंग ओले
धरतीचे झाले
नभ ते झुकले
भेटीसाठी

आठवणी

ओथंबलेलं आकाश - बरसतच नाही कधीचं

मनात दाटलेलं मळभ- पसरत राहतं आभाळावर

संध्याकाळच्या कृष्णछाया- पसरतात घरावर 

घराच्या या भिंती

माझ्या एकांताच्या साक्षी

सारे भोग ..... सा-या वेदना

जपल्या आहेत त्यांनीच

हळुवार होणारं मन

सावरलं आहे त्यांनीच

कसं सांगु? ........आणि काय सांगु?

नि:शब्द भावना जाणल्या आहेत त्यांनीच

घराबाहेरचं मळभ थोपवलं त्यांनी बाहेरच

आणि आतल्या प्रकाशावर

पडू दिली नाही अंधाराची छाया कधी

म्हणूनच तर आहेत त्या

माझ्या जीवाच्या जीवलग

निश्चिंत आहे मी त्यांच्या सहवासात

जगाच्या सा-या तापांपासून दूर

कधीतरी वाटतं मलाही

पहावं .... काय चाललं आहे बाहेर?

मग उघडते मी एक छोटासा झरोका

बाहेरचं सारं सारं आत घेण्यापुरता

त्यातुनच येतात मग

जुन्या नव्या आठवणी

काही सुखावणा-या ....

तर .. काही रडवणा-या

त्यांच्याशी बोलत राहते मी कधी

---कधी त्यांच्याकडे पहात देखील नाही

बाहेरचा कोलाहल मला अगदी

----- नवा नवा वाटतो

त्यात एखादा ओळखीचा सूरही असतोच

त्या कोलाहलाचे अनेक चेहरे असतात

------ मग सगळे चेहरे

एकमेकात मिसळतात

अन त्यांचा बनतो एकच चेहरा

त-हेत-हेच्या भाव-भावनांचे आविष्कार दाखवणारा

त्यातून  विखूरतात अनेक रंग 

त्यातले काही मला भावतात देखील ...

मग मी त्या रंगांना निरखून पाहते

त्यांना एक आगळा वेगळा गंध असतो ....

तो गंध माझ्या कणाकणात भिनतो

मनावर एक अनोखी धुंदी चढते ----

त्या गंधांची ........ त्या रंगांची

मग त्या चार भिंतीतलं

माझं एकटेपण जणू नाहीसं होतं

अनेक भावनांचे रंग...

त्यातून  तयार होते एक अद्भूत नक्षी 

कशी माहित नाही ... पण मला ती आवडते

त्या नक्षीच्या बिलोरी काचा

सा-या घरभर पसरतात

त्यावर उन पडून... त्याचे कवडसे बनतात

माझं मन मोहून जातं

त्या कवडशांना हातात घ्यावं

त्यांना जवळून पहावं ...

असं वाटतं ......

पण त्यांना हातात घ्यायला मी जाते

.... तशी ते माझ्यापासून लांब जातात

असा खेळ कितीतरी वेळ चालतो

शेवटी मी थकून जाते

एका जागी बसून त्या कवडशांकडे पहात राहते

हळूहळू  उन, आपली पावलं मागे घ्यायला लागतं

तसे सारे कवडसे सुद्धा त्याच्या मागे धावतात

मग तिथे काहीच रहात नाही

दिव्याचा प्रकाश घरभर पसरतो

शांत ..... सुस्थीर .... अश्वासक.......

मनाला दिलासा देणारा

काळोखाला माझ्यापासून दूर ठेवणारा

माझं मन शांत होतं

पण ते रंगीत ---- नक्षीदार-- कवडसे मात्र

हरवूनच जातात

माझ्या मनात राहतात मग फक्त त्यांच्या आठवणी

त्या आठवणी मी माझ्या मनात जपून ठेवते

आता त्या आठवणींना माझ्याकडे येण्यासाठी

झरोक्याची आवश्यकता नसते

त्या चार भिंतींच्या अवकाशात

त्या बिलोरी ... सुंगंधी आठवणी

माझ्या, आणि माझ्या एकटेपणाच्या सोबती असतात ..